Joe Biden

O Joseph Robinette Biden Jr. (/ˈbaɪdən/ ⓘ BY-dən; bijando 20-to Novembro 1942-to berś) si Amerikaqo politikano savo si o 46-to thaj akanutno prezidento le Amerikake Staturenqo katar o 2021-to berś. Membro le Demokratikane Partiaqo, vov maj anglal sas o 47-to viceprezidento katar o 2009 ʒi ka o 2017 telal o prezidento Barack Obama thaj reprezentisardǎs o Delaware anθ-o Senàto le Amerikaqo katar o 1973 ʒi ka o 2009.

Biando ando Scranton, Pennsylvania, o Biden gelo pesqa familiaça anθ-o Delaware anθ-o 1953. Vov agorisardǎs o diplòmo e Universitetosθar anθ-o Delaware anglal te lel pesqo diplòmo anθ-o zakono katar o Syracuse University. Vov sas alosardo k-o New Castle County Council anθ-o berś 1970 thaj ko PhSA Senàto ko 1972. Sar senatòri, o Biden kerdǎs butǐ sar barośero vaś o miśkipen te nakhel o Zakono vaś Kontrola e Violentne Kriminalitetosqi thaj o Zakono vaś e Violencia mamuj e Džuvlja. Vov vi opredikhljas šov U.S. Supreme Court konfirmaciake aśunimata, maśkar lende vi e kontroverzime aśunimata vaś o Robert Bork thaj o Clarence Thomas. O Biden kandidisardǎs bibaxtagorutnes vaś e Demokratikani prezidentosqi nominacia ko 1988 thaj 2008. Ko 2008 bersh, o Obama alosardas e Biden sar lesko kandidato, thaj vov sas pashe konsilieri e Obamake ko duj mandatura sar viceprezidento. Ano prezidentosko alosaripe 2020, o Biden thaj lesko kandidato, i Kamala Harris, marde le Donald Trump thaj o Mike Pence. Vov si o maj phuro prezidento ki U.S. historija, thaj o angluno savo kerel buti jekhe džuvljaça sar viceprezidento.

Sar prezidento, o Biden xramosardǎs o Zakono vaś o Amerikaqo Plano vaś o Salvarimos sar respònso karing i COVID-19 pandèmia thaj palal kodoja recesia. Vov skirisardas bipartiake zakonura vash infrastruktura thaj produkcia. Vov kerdas propozalo vash o Build Back Better Act, savo mulo anθ-o Kongreso, numaj varesave aspekturǎ sine inkorporime anθ-o Inflation Reduction Act savo vov skirisardas sar zakono ko 2022. O Biden alosardǎs e Ketanji Brown Jackson k-i Maj Bari Krisi. Vov kerdas buti e republikanençar kotar o kongreso te lačharel e kriza e 2023-to beršeski e Amerikake uźlimata negoćirindoj jekh dealo te vazdel o buxlǎripen e uźlimatenqo. Ande avrutni politika, o Biden kerdǎs e PhSA te aven palpale ando Parisko Akordo. Vov dǎs komanda ke te naśen e Amerikaqe marutne katar o Afganistan savo agorisardǎs o maripen k-o Afganistan, so kerdǎs te perel o Afganistanesko gavermènto thaj o Taliban te lel i zor opral e themesqo. Vov dǎs atveto k-i Rusijaki invazia anθ-i Ukraina thovindoj sankcie pe Rusia thaj dindoj autorizacia vaś civilno thaj militarno źutipe k-i Ukraina. K-o vaxt e maripnasqo maškar o Israel thaj o Hamas, o Biden krisardǎs e akcie e Hamasesqe thaj aver Palestinikane militantonge sar terorizmo, anunsirisardǎs militarno phakdinipen vaś o Izrael, thaj bičhaldas humanitarno aźutipen e Palestinikane civilenqe k-i Gaza. K-o Aprìlo 2023, o Biden anunsisardǎs pesqi kandidatura vaś e Demokratikani nominacia k-o 2024 prezidentosko alosaripen, thaj akana si o prezumptivno kandidato.

Xalyarimata

Avrutne phandimata

Kadava lekh si bibarilo, akana si numa ekh kotor. Kana janes buteder, shai te lachhares les.