Dùjto Mariben ël Lumăqo

O II-to Lùmăqo Mariben, o Dùjto Sumnalesqo Maripen vaj o Mariben ël Lùmăqo o Dùjto, butvar skurtisarde sar LMII vaj ML2 sas jekh baro konflìkto kaj gelo kaθar o 1939 ʒi k-o 1945. So maj but maśkar ël themenθar ël lùmăqe, thaj sa ël zorale thagarimata thaj demokràcie, mardĭne pen sar duj duśmanalne marutne phralăribnasqe organizàcie: O Aliàcii thaj o Àksiz. Maj but partićipantură zumavlĭne zorales te keren butĭ ël lovenqe, industriàlne thaj ʒanglibnasqe kapabilitèturĕnça anθ-o kadava totàlno mariben, kaj kerdăs te avel pharo te ʒanel ël ververimata maśkar ël marutne thaj ël bi-marutne resursură. Ël aviònură lĭne jekh but vaźno pàrtia anθ-o mariben, thaj kerdĭne śajutno te kerel o strategikano bombardamento ël populaciaqe thanenqo thaj o posibilitèto te bićhalel ël duj nùkleàrne armură kaj sas haznisarde anθ-o mariben. O Dùjto Lùmăqo Mariben sas o maj mudaribnasqo mariben anθ-i hiśtòria, dindoj sar rezultèto maśkar 70 thaj 85 milionură de manuśa kaj mule ël maribnasθar, so maj but maśkar lenθe sas bi-marutne ʒene. Deśa ël milioànenθar mule vi anθar ël genoćidenθar (sar o Holokausto vaj Samudariben), i bari bokh, tikne samudarimata thaj o nasvaliben. Kana o Aksìzo sas sa mudardo, o Nămco thaj o Žapòno sas okupatime, thaj ël maribnasqe kriminálne krisa sas akharde te keren butĭ protiv ël kondukatòrurĕnθe ël Nămcosqe thaj Žaponòsqe.

Ël bare śere ël themenθar kaj mardǐne-pen mamuj ë Hitleresθe sas o Winston Churchill anθar i Bari Britania, o Franklin Roosevelt anθar i Amerika thaj o Jozef Stalin anθar i Rusia vaj Sovietikano Jekhthaniben.

Ël motìvură palal o Lùmăqo Mariben o II-to si butvar akharde anθ-ël pućhimata, nùma ël bută kaj kerdĭne drom karing lesθe sas ël marimata maśkar ël Italiaθe thaj ël Etìŏpiaθe, anθ-i Śpană, maśkar ël Xitajaθe thaj ël Źaponosθe, ël konfliktură maśkar ël Źapònosθe thaj ël Sovietikne Thagaribnasθe, o vazdăriben ël faśismosqo anθ-i Èvròpa, thaj i bilaćhi situàcia palal o Lùmăqo Mariben o I-to. O Lùmăqo Mariben o II-to si generalnes prinʒardo sar astardo p-o 1 septèmbra 1939, kana o Nacionàlne Soćialisto Nămco, telal o Hitleri, kerdăs invàzia ël Polandòsθar. O Jekhethanekerdino Thagariben thaj o Frànco deklerisarde ël mariben protiv ël Nămcòsθe p-o 3 septèmbra. Telal o Molotov-Ribentrop Xatăriben kaθar o ćhon o avgòsto ël 1939-esqo, o Nămco thaj o Sovietikno Khetaniben divisarde o Polàndo thaj alosarde penqe “thema kaj sas len influència” anθ-e Finlànda, Estonia, Latvia, Lituvania thaj Rumunia. Kaθar o agor ël berśesqo 1939 ʒi k-o astariben ël 1941-esqo, anθ-ë jekh serìe kampànurĕnθar thaj xatărimata, o Nămco xalas vaj sas les i zor anθ-e so maj but thana anθar ël kontinènto ël Èvropăqo, thaj kerdăs phralăriben ël Italiàça, ël Źaponoça thaj avere themença kaj akharde sas o Aksìso.